Արմատ, ածանց, հոդակապ
Ա․Արմատը բառի հիմնական իմաստն արտահատող մասն է, հիմքը: Արմատը արտահայտում է բառի հիմնական իմաստը և չի բաժանվում բաղադրիչների:
Օրինակ՝ թագ արմատից ունենք թագավոր, անթագ, թագուհի բառերը:
Բ․Բառի վերջից կամ սկզբից ավելացող մասնիկները, որոնք փոխում են բառի իմաստը և կազմում նոր բառեր, կոչվում են ածանցներ:
Օրինակ՝ տուն-անտուն, գիր—գրություն, խմոր—խմորեղեն:
Այս բառերի ան, ություն, եղեն մասնիկները ածանցներ են:
Գ․ Ա ձայնավորը, որն իրար է կապում բաղադրյալ բառի տարբեր բաղադրիչները, կոչվում է հոդակապ․ օրինակ՝ ծով+ա+նկար
Առաջադրանքներ՝
1.Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:
Օրինակ՝ մայրություն – մայր + ություն
անամոթ, ամպոտ, քարոտ, օդային, դժգոհ, հեռավոր, բարություն, գրավոր, անորոշ, տհաճ:
անամոթ — ան + ամոթ
ամպոտ — ամպ + ոտ
քարոտ — քար + ոտ
օդային — օդ + ային
դժգոհ — դժ + գոհ
հեռավոր — հեռու + ավոր
բարություն — բարի + ություն
գրավոր — գիր + ավոր
անորոշ — ան + որոշ
տհաճ – տ + հաճելի
- Գտիր հետևյալ բառերի ընդհանուր արմատները:
ամառանոց, ամառային- ամառ
ջերմություն, ջերմանավ-ջերմ
նավահանգիստ, նավավար-նավ
վարիչ, վարել, ղեկավար-
հազարավոր, հազարամյակ-հազար
- 3. Կազմիր նոր բառեր հետևյալ արմատներով ու ածանցներով՝
քար, հող, դաս, տուն, երկար, հերոս, սխալ
ային, արան, ավոր, անք, ավուն
քարային, հողային, դասարան, տնային, երկարավուն, հերոսային,
- Բառաշարքից առանձնացրո՛ւհոդակապ ունեցող բառերը(կան բառեր, որոնցում հոդակապ չկա)։ Հոդակապ ունեցող բառերում գունավորի՛ր արմատները և հոդակապը։
Օրինակ՝ Հյուրախաղ– հյուր+ա+խաղ
Օձաձուկ, լայնարձակ, մրգահյութ,փորձանոթ, հողագունդ, արծաթագործ,նախշազարդ, ալրաղաց, հայազգի, ծաղկափոշի, նույնարմատ, ծառատունկ:
Օձաձուկ — օձ+ա+ձուկ
Լայնարձակ — անհոդակապ բարդ բառ
Մրգահյութ — միրգ+ա+հյութ
Փորձանոթ — անհոդակապ բարդ բառ
Հողագունդ — հող+ա+գունդ
Արծաթագործ — արծաթ+ա+գործ
Նախշազարդ — նախշ+ա+զարդ
Ալրաղաց — անհոդակապ բարդ բառ
Հայազգի — անհոդակապ բարդ բառ
Ծաղկափոշի — ծաղիկ+ա+փոշի
Նույնարմատ — անհոդակապ բարդ բառ
Ծառատունկ — ծառ+ա+տունկ
